• Explorar
  • Istorgia

L'istorgia

I n'è betg enconuschent tgi che ha observà sco emprim questas erosiuns bizaras en il grip dals Moti da Cavagliola. Suenter ch'ils glatschers èn sa retratgs avant var 10'000 onns, è sa derasada la vegetaziun era puspè en lieus pli auts. 

Han forsa ils chatschaders scuvert sco emprims las «avnauns dals gigants»?

L'emprim document en scrit avain nus d'engraziar al plevon refurmà G. Leonhardi da Brusio. En ses cudesch «Das Poschiavino Thal», cumparì l'onn 1859 a Leipzig, menziunescha el sco observader attentiv taunas circularas en la chavorgia da Puntalta. En sia lavur da diplom (Friburg 1957) descriva Aldo Godenzi detagliadamain la foppa e la sava glaziala da Cavaglia. C. Burga studegia il temp da glatsch tardiv dal Puschlav e publitgescha il 1987 ils resultats da sia lavur da finiziun. 

Davent da l'entschatta èsi stà cler ch'il potenzial turistic è grond, sch'ins renda accessibla la chavorgia dals Moti da Cavagliola. Quai ves'ins bain a maun dals mulins da glatscher a Lucerna.

1975

1975
Uschia vesevan ils mulins ora avant ch'ins als ha rendì visibels. Els eran plain terra, crappa ed aua.

Alfonso Colombo, dal 1966 fin il 1994 president dal biro turistic da Poschiavo, scriva: «Gia enturn il 1975 aveva il biro turistic lantschà l'idea e cumenzà cun diversas lavurs da restauraziun. Ils custs èn dentant stads memia auts ed il sustegn era pitschen, uschia ch'ins ha stuì interrumper las lavurs.» Colombo numna ils Moti da Cavagliola ed il conturn «monument natiral da Cavaglia».



1990

1990
La dira lavur da transportar davent il material dals mulins

L'idea da render visibels ils mulins da glatscher per crear ina nova attracziun turistica è restada. Ils onns suandants han ins empruvà differentas giadas da realisar ella tuttina. Enturn il 1990 han ins cumenzà a lavar or il mulin datiers da la viafer, quai sin iniziativa dad Alfonso Colombo e cun agid dals battasendas puschlavins sut la direcziun da Plinio Tognina.



1994

1994
Da bell'aura è la suprastanza trasora occupada cun pumpar aua da plievgia or dals mulins.

In pass decisiv per realisar il Curtin da glatschers han ins fatg il 1994. Grazia a l'engaschi efficazi da bunamain dus tozzels emprendists (mecanists ed electricists) dal lavuratori da la Viafier retica a Poschiavo sut la direcziun da Mario Costa, Aldo Fanconi e Giovanni Lardelli è l'emprim mulin vegnì rendì visibel cumplettamain. Cun agid dal selvicultur da Poschiavo Gianni Zanoli han ins ultra da quai construì ina senda circulara che maina al punct panoramic cun vista sin l'entira Valposchiavo.



1995

1995
Il Curtin da glatschers è er in lieu d'inscunter e da contact.

Il zercladur 1995 cumpara in studi da Pietro Beritelli da la scola da turissem a Samedan cun il titel «Le marmitte di Cavaglia: valutazione, potenziale, possibile sviluppo». «Il fatg ch'i dat praticamain nagina concurrenza» e «ch'igl è impussibel da realisar questas furmaziuns a moda artifiziala, è ultra da quai in argument da vendita empermettent per l'entira Valposchiavo.»

Il potenzial dals mulins da glatscher da Cavaglia valitescha il studi da Beritelli sco suonda: 

  • ils mulins da glatscher èn in'attracziun supplementara per ils turists ed ils indigens; 
  • ils mulins èn in lieu attractiv per s'inscuntrar ed entrar en contact cun auters; 
  • ina vegetaziun singulara, ina structura geologica interessanta, in biotop;
  • in punct panoramic cun vistas attractivas en differentas direcziuns; 
  • damanaivel da la viafier e da la via;
  • access simpel;
  • entrada libra.

Quest studi infurmativ da Beritelli augmenta l'interess per ils mulins ed il curtin natiral dals Moti da Cavagliola. A basa da quel è sa furmada ina gruppa d'idealists che ha fundà pli tard l'Associazione Giardino dei Ghiacciai di Cavaglia.

1998: l'Uniun dal Curtin da glatschers da Cavaglia vegn fundada

L'uniun viva da las contribuziuns da commembranza e dal sustegn finanzial da differentas instituziuns.

Newsletter

Jau accept las reglas d'utilisaziun
Bernina Glaciers
B-ICE & Heritage
Graubunden
Valposchiavo
RhB